FİZİBİLİTE RAPORLARI
YATIRIM FİZİBİLİTE ÇALIŞMALARI NEDEN GEREKLİDİR ?
Fikirler ve projeler, hayata geçirilebildikleri ölçüde anlamlı ve değerlidir. Bir fikrin veya projenin ne derece gerçekçi, uygulanabilir, sürdürülebilir ve karlı bir yatırıma dönüşüp dönüşemeyeceğini değerlendirebilmenin en sağlıklı yolu, o fikir ve proje hakkında yapılacak doğru bir fizibilite çalışmasından geçer.
Fizibilite çalışmasının faydaları şu şekilde özetlenebilir:
– Optimum kaynak kullanımına imkan sağlamaktadır.
– Özel sektöre verilen devlet destekli kredilerin doğru ve etkin kullanılmasına imkan tanımaktadır.
– Finansman kuruluşlarının verdiği kredilerin doğru ve etkin kullanılmasına imkan tanımaktadır.
Bir fizibilite çalışmasının en temel amacı; bir yatırım fikrinin tüm yönleri ile incelenip, ilgili veri ve bilgiler eşliğinde, kapsamlı analiz ve değerlendirmeler yapılarak nihai karar vericilerin en doğru kararı almalarına yardımcı olmaktır.
Fizibilite Raporunun Ana Başlıkları
Şirketimiz tarafından yatırım yapılması planlanan projenin hacmi ve mali büyüklüğü, sıfırdan komple (greenfield) bir yatırım mı yoksa var olan bir şirketin ve tesisin satın alınmasına (M&A) ilişkin mi olduğu, yatırımın yapılacağı sektör ve hangi ülkede yapılacağı gibi çeşitli parametrelere göre bir takım değişiklikler göstermekle birlikte, bir fizibilite çalışmasında genel olarak aşağıda yer alan ana başlıklar altında detayları verilen hususlarda kapsamlı bir rapor hazırlanarak, nihai karar vermesine yardımcı olabilmesi için yatırımcıya sunulacaktır.
1. Yatırım Projesinin Ait Olduğu Sektörün Genel Durumuna Bakış
Bu bölümde yatırım projesinin ilişkili olduğu sektörün hem küresel hem de ulusal ölçekte içinde bulunduğu koşullar en güncel veriler eşliğinde analiz edilmektedir. Söz konusu analiz yapılırken ilgili sektörün hali hazırdaki mali büyüklüğü, geçmiş yıllara ilişkin performansı, ihracat ve ithalat verileri, son yıllarda yapılan yeni yatırımlar, sektörde gerçekleşen şirket birleşme ve satın almalar küresel ve ulusal bazda değerlendirilmektedir. Söz konusu çalışmalar yapılırken ilgili sektör hakkında güvenilir kuruluşlarca daha önce hazırlanmış raporlar, akademik dünya tarafından yayımlanan makaleler, dünyanın önde gelen medya organlarınca yapılan haber ve yorumlar detaylı bir şekilde incelenmektedir. Bu çalışmalara ek olarak, sektörün önde gelen temsilcileri ile birebir görüşmeler yapılarak, sahadan elde edilen veriler ışığında çalışma derinleştirilmektedir. Bu bölümde ayrıca sektörün gelecek beş yıla ilişkin büyüme potansiyeli ve diğer beklentiler konusunda değerlendirme ve tahminlere yer verilmektedir.
2. Sektördeki Rekabet Koşulları ve Rakiplerin Analizi
Yatırım yapılması planlanan sektörün mevcut rekabet koşulları hakkında yeteri kadar bilgi sahibi olmadan bir yatırım kararı almak rasyonel bir davranış şekli değildir. Kapsamlı bir rekabet analizi yapabilmenin ilk adımı sektördeki rakipleri iyi tanıyıp, bu rakiplerle rekabet edebilmek için gerekli stratejileri belirlemekten geçmektedir. Söz konusu stratejileri
belirlemek ve eyleme geçebilmek için rakiplerin gerek üretim gerekse satış ve pazarlama açısından güçleri, zaafları, pazar payları, üretim maliyetleri, pazarlama yöntemleri, Ar-Ge ve inovasyon kapasiteleri gibi hususlarda yeterli bilgi ve veriye sahip olmak gerekmektedir. Fizibilite çalışmasının bu bölümünde sektörel rekabet üzerinde etkisi olan piyasa dinamiklerinin yanı sıra düzenleyici ve denetleyici kurumlar ile ilgili sektöre ilişkin mevzuat hakkında da çeşitli değerlendirmeler yapılmaktadır.
3. Üretim Planlaması
Fizibilite çalışmasının konusu bir üretim fikrini ihtiva ediyor ise fabrika kuruluş yerinin seçimi (arsa maliyeti, yasal izinler, alt yapı kalitesi, vs.), ham ve yardımcı maddelerin temini, beyaz ve mavi yakalı çalışanların istihdam koşulları, yatırım bölgesine ve sektöre sağlanan kamusal teşvik ve destekler, tedarik, lojistik ve dağıtım kanalları, enerji temini ve maliyetleri gibi üretime ve dolayısıyla birim ve toplam üretim maliyetlerine doğrudan ve dolaylı şekilde etki edebilecek tüm unsurlar ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir. Tüm bu hususların yanı sıra işletmenin optimum kurulu kapasitesi, ilk ve daha sonraki yıllara ilişkin fiili kapasite kullanımı ve toplam üretim miktarları, makine ve ekipman seçimi ve bunların tedarik maliyetleri, iş akış ve üretim şeması gibi hususlarda detaylı bilgi ve analizlere yer verilmektedir.
4. Pazarlama Planlaması
İşletme tarafından üretilen mal ve/veya hizmetlerin hedeflenen pazarlarda satılabilmesi için piyasanın özelliklerinin, talebi etkileyen unsurların, hedef müşteri kitlesinin zevk, tercih ve satın alma güçlerinin, mal ve hizmetlerin fiyat elastikiyetinin, ikame ve tamamlayıcı mal ve/veya hizmetlerin fiyatlarının iyi analiz edilmesi elzemdir. Raporun bu bölümünde, birim üretim maliyetleri de göz önüne alınarak ürünün en uygun piyasaya giriş fiyatının ne olması gerektiği, müşteriye ulaşma ve dağıtım kanalları, ürünün reklam ve tanıtım faaliyetleri, rakiplerin ürünlerinin fiyatları ve fiyat dışında önem arz eden diğer pazarlama ve satış stratejileri hakkında değerlendirmelere yer verilmektedir.
5. İnsan Kaynakları, Yönetim ve Organizasyon Planlaması
Bir işletmede bulunması gereken departmanlar (üretim, pazarlama, mali işler, vs.), bu departmanların görev ve sorumlulukları ile birbirleriyle ilişkileri, departmanlarda çalışacak personelin niteliği ve niceliği gibi hususlar iş akış ve organizasyon şemaları da eklenerek fizibilite raporunda yer almaktadır.
6. Ekonomik ve Finansal Analizler
Bir fizibilite çalışmasının en önemli fonksiyonlarından birisi de planlanan yatırım projesinin fayda ve maliyet analizlerinin doğru ve gerçekçi bir yaklaşımla ele alınarak gerekli hesaplamaların yapılmasıdır. Bu çerçevede; projenin hayata geçirilebilmesi için ihtiyaç duyulacak minimum sermaye tutarı, finansal kaynak planlaması (öz sermaye ve dış finansman) ve finansman maliyeti, beklenen yatırım karlılığı ve yatırım geri dönüşüm oranı/süresi, net bugünkü değer analizi gibi hususlar uluslararası yöntem ve standartlarda hesaplanmaktadır. Söz konusu hesaplamalardan elde edilen veri ve analizler neticesinde ortaya çıkan fotoğraf nihai karar alınırken son derece etkili ve belirleyici olmaktadır.
7. Risk Analizi ve Risk Azaltıcı Tedbirler
Fizibilite çalışmasının son bölümünde gerek küresel ve ulusal makroekonomik gelişmeler ve beklentiler gerekse yatırımın yapılacağı sektöre ilişkin gelişmeler ve beklentiler dikkate alınarak firmanın karşılaşabileceği riskler hakkında gerçekçi analiz ve değerlendirmeler yapılmaktadır. Ortaya konulan risk unsurlarının nasıl bertaraf edilebileceği, ne gibi adımların atılması gerektiği gibi hususlarda tavsiyelerde bulunulmaktadır.
Şirketimiz tarafından yapılan fizibilite çalışması sayesinde, yatırım yapmayı planladığınız ülke ve sektöre ilişkin tüm fırsat ve riskleri bütüncül bir bakış açısı ile değerlendirecek, en iyi ve en doğru kararı vereceksiniz.